Dorp Op Punt
De bakker, de slager, de kleine buurtwinkel, het dorpscafé én de bushalte verdwijnen ‘van
onder de kerktoren’ en met hen ook de kansen op laagdrempelig ontmoeten. In de
Strategische Visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen bepalen het voorzieningenniveau
en de knooppuntwaarde de ontwikkelingskansen van een plek. De vrees leeft dat deze
bepaling een negatieve impact zal hebben op de leefbaarheid van dorpen in Vlaanderen.
Tegelijk zien we dat heel wat dorpen zelf antwoorden vinden op het verdwijnen van
voorzieningen en bijvoorbeeld experimenteren met het principe van dorps-, mobi- of
buurtpunten. Zo’n punt clustert voorzieningen, diensten en ontmoetingsplekken en dit dichtbij
en volledig op maat van de dorpsbewoners. Het zijn plekken die bewoners ondersteunen om
zich samen met andere actoren te organiseren op vlak van diensten, mobiliteit, ontmoeten,
gezondheid, open ruimte, leven en werken. De concrete invulling van een dorpspunt hangt
sterk samen met de lokale noden: het kan gaan van een markt over een mobipunt tot een
buurtcafé of een combinatie van dit alles.
Uit gesprekken met trekkers van dorpspunten leerden we dat het niet eenvoudig is om een
dorpspunt uit te baten. Initieel is het enthousiasme bij bewoners en ondernemers groot, maar
hoe houd je dit vast? Het vinden van investeringsmiddelen lukt nog relatief gemakkelijk, maar
hoe zorg je dat de rekening ook blijft kloppen? En in het begin zit iedereen nog op één lijn,
maar hoe ga je om met spanningen die onderweg onvermijdelijk opduiken? Kortom, een
collectief moet over heel wat vaardigheden beschikken om een dorpspunt te beheren. Deze
vaardigheden zijn heel anders dan deze die het collectief nodig had voor het opzetten van een
dorpspunt. En dus vallen heel wat dorpspunten jammer genoeg stil. Met het project Dorp op
Punt wilden we hier iets aan doen. Concreet werkten we aan volgende vier doelstellingen: (1)
leren uit een afgelopen dorpspunt; (2) versterken van een lopend dorpspunt; (3) begeleiden
van een zoekend dorpspunt en (4) uitwerken van een Dorpspuntmodel. Deze website
verzamelt alle ervaringen die we tijdens dit project opdeden.
Dorp Op Punt liep in samenwerking met Landelijke Gilden, met financiering van Leader
Kempen en Maasland.